ก่อนจะเป็น coffee lover หรือนักดื่มกาแฟที่เสพอรรถรสของกาแฟอย่างมีความสุข เรามีเกร็ดความรู้มาแบ่งปันกันในบางแง่มุม ถือว่าอ่านกันพอเพลิน ๆ

ศัพท์น่ารู้เกี่ยวกับกาแฟ
body : หมายถึงความรู้สึกเต็มอิ่ม เต็มปากเต็มคำ ไล่จากอ่อนไปเข้มได้เป็น watery (จางเหมือนน้ำ), thin, light, medium, full
buttery : ข้นเหมือนเนย
syrupy : ข้น เหมือนน้ำเชื่อม
strong : หมายถึงดีกรีความเข้มของรสชาติกาแฟ
aroma : หมายถึงกลิ่นหอมของกาแฟ เช่น floral, fruity, chocolaty
caramelly :กลิ่นเหมือนลูกกวาด หรือน้ำเชื่อม
carbony : กลิ่นเหมือนถ่าน มักพบในกาแฟที่คั่วนานๆ
exotic : กลิ่นหอมเย้ายวน เช่น floral หรือ berry ซึ่งเป็นกลิ่นที่ต่างจากกาแฟปกติ
roast : หมายถึงการคั่วกาแฟ ซึ่งจะมีความเข้มข้นตั้งแต่ระดับ light roasted, medium roasted, dark roasted, darkest roasted
mellow : รสกลมกล่อมพอดีของกาแฟที่มี acidity ระดับต่ำถึงกลาง
bland : หมายถึงรสจืดของกาแฟ เกิดเพราะเมล็ดกาแฟที่เอามชงยังไม่ได้อายุเก็บเกี่ยว
acidity : หมายถึงรสเปรี้ยวของกาแฟ ซึ่งเป็นรสเฉพาะของกาแฟเท่านั้น จะต่างจากรสเปรี้ยวของมะนาว (sour)
briny : รสเค็ม มักเกิดจากการต้มกาแฟนานเกินไป
tangy : หมายถึงรสเปรี้ยวแหลมของกาแฟ
winy : ความรู้สึกที่เปรียบได้กับการดื่มไวน์แดงชั้นดี
solo : กาแฟเอสเพรสโซ 1 ช็อต
shot : หมายถึงปริมาณกาแฟ 1 shot เท่ากับ 1 ออนซ์
latte' art : หมายถึงศิลปะการสร้างสรรค์ฟองนม
barista : หมายถึงผู้ชงกาแฟหรือผู้ปรุงกาแฟ
blend : หมายถึงการนำกาแฟจากหลายสายพันธ์ หลายแหล่งเพาะปลูก (origin) มา blend เข้าด้วยกัน เพื่อให้ได้รสชาติตามต้องการ

การคั่วเมล็ดกาแฟ คือการให้ความร้อนกับเมล็ดกาแฟดิบจนกระทั่งเมล็ดกาแฟสุกพร้อมนำมาชงดื่มได้เป็นกระบวนการที่ดึงหัวใจสำคัญของเมล็ดกาแฟออกมา ระดับการคั่วที่ดีที่สุดคือ ระดับที่สามารถแสดงลักษณะกาแฟจากแหล่งเพาะปลูกนั้นๆ (origin character) ได้ชัดเจนที่สุด

การคั่วเมล็ดกาแฟ Light Roast (city roast) เป็นการคั่วแบบอ่อนที่สุด จะได้เมล็ดกาแฟสีน้ำตาลอ่อนผิวเมล็ดแห้ง acidity ยังสูงอยู่ เกิดการ caramelize ไปแล้วประมาณ 50% รสชาติกาแฟยังไม่ขมมากนัก เป็นระดับการคั่วที่แสดงลักษณะเฉพาะของสายพันธ์กาแฟ (origin character) ได้ดีที่สุด การคั่วระดับนี้ กาแฟจะมีรสเปรี้ยวแหลมของความเป็นกรดจึงไม่เหมาะแก่การนำมาใช้ทำเป็นเครื่องดื่ม Espresso

ถัดไปเป็นการคั่วระดับกลาง การคั่วระดับนี้จะได้เมล็ดกาแฟที่มีสีเรียกว่า Cinnamon Roast Medium Roast (full city roast) เป็นการคั่วในระดับปานกลางที่ให้ความเข้มมากกว่าแบบแรก บอดี้กาแฟเต็มขึ้น acidity ลดลง โดยจะมีรสชาติกลมกล่อม อโรมามีกลิ่นหอมละมุนละไม ซึ่งผู้ค้ากาแฟทั่วไปนิยมการคั่วในระดับนี้ และเป็นระดับการคั่วที่เหมาะที่จะนำไปทำเป็นเครื่องดื่ม Espresso   Dark Roast (viennist roast) เป็นการคั่วในระดับเข้มการคั่วเมล็ดกาแฟในขั้นนี้ จะได้เมล็ดกาแฟสีเข้มมากจนเกือบดำและให้กลิ่นกาแฟอย่างเต็มที่กาแฟคั่วเข้มจะมีน้ำมันซึมออกมาเคลือบเมล็ดจนมันวาว acidity ลดลงอีก body กาแฟลดลงด้วย เป็นระดับการคั่วที่แสดงลักษณะการคั่ว (roast character) มากกว่า origin character เหมาะกับการชงเครื่องดื่มที่มีส่วนผสมของนม เช่น คาปูชิโน ลาเต้

Italian Roast, French Roast, Spanish Roast เป็นการคั่วที่เข้มมากจนเกือบจะไหม้ body กาแฟเจือจาง ให้กลิ่นควันแทนกลิ่นหอมของกาแฟ คาเฟอีนเหลือน้อยลง

การบดเมล็ดกาแฟ

การบดเมล็ดกาแฟ มีบทบาทที่สำคัญในการกำหนดรสชาติ ผงกาแฟที่บดละเอียดมากเกินไปจะทำให้้น้ำสัมผัสกับผิวเมล็ดกาแฟมาก กาแฟที่ได้ออกมาจะมีรสขมมาก สำหรับผงกาแฟที่หยาบจะทำให้น้ำไหลผ่านเมล็ดกาแฟเร็วเกินไป กาแฟที่ได้ออกมาจะมีรสจืด ทั้งนี้การบดกาแฟจะต้องดูว่าเราจะนำกาแฟที่บดแล้วไปใช้กับเครื่องชงกาแฟชนิดไหนด้วย อย่างเช่น เครื่องชงกาแฟแบบ espresso machine จะใช้ระดับการบดที่ละเอียด เครื่องชงกาแฟแบบ drip หรือแบบที่มีตัวกรองเป็นกรวยกระดาษจะใช้การบดในระดับกลาง และเครื่องชงกาแฟแบบ french press หรือแบบที่ใช้ลูกสูบกดผงกาแฟลงไปไว้ข้างล่างจะใช้การบดในลักษณะค่อนข้างหยาบ เป็นต้น

เมื่อคั่วและบดกาแฟได้ระดับที่เหมาะสมกับการชงเครื่องดื่มแล้ว เรามาทำความรู้จักกับประเภทของเครื่องชงและประเภทเครื่องดื่มกันดีกว่า

เริ่มจากการชงกาแฟแบบที่ไม่ค่อยเห็นกันบ่อยนัก ได้แก่การต้มผงกาแฟบดละเอียดเข้ากับน้ำในหม้อคอคอด ซึ่งเรียกว่า ไอบริก (ibrik)

ในภาษาอารบิก, เซสฟ์ (cezve) ในภาษาตุรกี, และเซสวา (dzezva) ในภาษาเซอร์โบ-โครเอเชีย ทำจากทองเหลืองหรือทองแดงมีด้ามจับยาวและปล่อยให้เดือดเล็กน้อยบางครั้งก็จะเติมน้ำตาลเข้าไปในหม้อด้วยเพื่อเพิ่มรสหวาน และยังเพิ่มรสและกลิ่นด้วยกระวาน (cardamom) ผลที่ได้คือกาแฟเข้มข้นถ้วยเล็กๆ มีฟองอยู่ข้างบน และกากกาแฟกองหนาเหมือนโคลนอยู่ที่ก้น วิธีการชงแบบนี้เป็นที่นิยมกันในประเทศแถบอาหรับ ซึ่งยังคงใช้อยู่ในตะวันออกกลาง แอฟริกาเหนือ ตุรกี และกรีซ

กรรมวิธีการชงต่อมาเรียกว่าการชงแบบ French Press เป็นวิธีการชงที่มีต้นกำเนิดจากประเทศฝรั่งเศส การชงแบบนี้เราเห็นได้บ่อยกว่าการชงแบบแรก วิธีชงก็ง่ายแค่เลือกกาแฟที่ต้องการใส่ลงในแก้วชง เทน้ำร้อนใส่ในแก้วที่มีก้าน รอประมาณ 4-5 นาทีก็กดก้านดันกากกาแฟให้ไปอยู่ก้นแก้ว รินกาแฟเติมนมครีมหรือน้ำตาลตามชอบ วิธีนี้เป็นการชงที่สะดวกสบาย ง่าย ไม่เปลืองไฟฟ้า แต่เหมาะสำหรับการดื่มแค่ 1-2 คนเท่านั้น

	ซึ่งแยกได้เป็นแบบที่ใช้เครื่องกับแบบที่ไม่ใช้เครื่อง วิธีนี้จะนำกาแฟที่คั่วบดเรียบร้อยแล้วมาเทใส่กระดาษกรองแล้วปล่อยให้น้ำร้อนไหลผ่านกาแฟแล้วค่อยๆ หยดลงมาสู่โถรับกาแฟด้านล่าง จากนั้นจึงนำไปเสิร์ฟ วิธีนี้จะเห็นได้บ่อยตามร้านอาหารที่มีเมนูกาแฟร้อน หรือเวลาไปสัมมนาตามโรงแรม ข้อดีคือสะดวกเหมาะสำหรับการเสิร์ฟกับปริมาณคนมากๆ แต่ก็มีข้อเสียคือ จะได้กาแฟที่มีความเข้มน้อย กลิ่นและความมันจะถูกกระดาษกรองดูดซึมไว้จนเสียรสชาติไป

และวิธีสุดท้าย เป็นการชงกาแฟที่ให้รสชาติถูกใจคอกาแฟมากที่สุดคือ การชงกาแฟโดยใช้เครื่อง Espresso Machine

วิธีนี้เป็นวิธีที่ร้านกาแฟนิยมใช้มากที่สุด เป็นการใช้ไอน้ำอัดผ่านเมล็ดกาแฟที่คั่วบดแล้วอย่างรวดเร็ว ทำให้ได้กาแฟเอสเพรสโซ่สีทองที่ส่งกลิ่นหอมไปทั่วร้าน เครื่องชงกาแฟแบบนี้มักมาพร้อมกับที่อุ่นนมและทำฟองนม ข้อดีคือถ่ายทอดรสชาติและจุดเด่นของกาแฟแต่ละชนิดออกมาได้ดีที่สุด แต่ราคาก็ค่อนข้างสูง เริ่มต้นที่หลายหมื่นจนถึงหลายแสนเลยทีเดียว

ประเภทของเครื่องดื่ม

Cappuccino เป็นกาแฟเอสเปรสโซที่มีการใส่นมและฟองนมในอัตราส่วนที่เท่ากัน espresso 1 ช็อต นม 1 ช็อต และฟองนม ซึ่งฟองนมเกิดจากนำนมสด (แนะนำให้เป็นนมสดพาสเจอไรซ์) สตีมที่เครื่องทำฟองนม ซึ่งมักจะมีมาให้กับ Espresso machine คาปูชิโนเป็นกาแฟสด ที่มีรสชาติกลมกล่อมกำลังดี ผู้ดื่มจะได้รับรสของกาแฟเต็มที่ผสมกับความข้นมันของนมและฟองนม จึงเป็นรสชาติที่คอกาแฟไทยนิยมมากที่สุด ไม่ว่าจะเป็นแบบร้อนหรือคาปูชิโนเย็น

Latte เป็นกาแฟเอสเปรสโซที่เติมนมร้อนลงไป แล้วปิดหน้าด้วยฟองนมจำนวนเล็กน้อย espresso 1 ช็อต นม 2 ช็อต และฟองนม latte ก็คือกาแฟนมที่ใส่นมมากเป็นพิเศษนั่นเอง รสกาแฟจะอ่อนแต่ข้นมันด้วยนม เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่ชอบกาแฟแรงๆ หรือผู้ที่เพิ่งเริ่มดื่มกาแฟ นิยมทั้งแบบร้อนและเย็นเช่นกัน

Mocha เป็นเอสเปรสโซที่มีการผสมโกโก้และนมร้อนลงไป ก่อนที่จะปิดด้วยวิปครีม espresso 1 ช็อต นม 1 ช็อต และผงโกโก้ เหมาะสำหรับผู้ที่ชื่นชองกลิ่นและรสของช็อกโกแล็ตเจืออยู่ในกาแฟถ้วยโปรด Mocha เย็นดูเมือนจะได้รับความนิยมมากกว่า Mocha ร้อน

Americano คือเอสเปรสโซที่ถูกทำให้เจือจางลงด้วยน้ำร้อน เพื่อทำให้ได้กาแฟรสชาติเยี่ยมเต็มถ้วย